Η θέση του σκύλου στην Αρχαία Ελλάδα

Η θέση του σκύλου στην Αρχαία Ελλάδα

Παρασκευή, 17 Ιουνίου 2016 - 07:28

Σύμφωνα με την μυθολογία ο κύν (σκύλος) είναι δημιούργημα του θεού Ήφαιστου. Ο θεός Απόλλων εξημέρωσε τον σκύλο και τον δώρισε στην αδερφή του Θεά Άρτεμις, για να την συντροφεύει στο κυνήγι (κύναν άγω). Ένας άλλος μύθος αναφέρει τον σκύλο Κέρβερο, ο οποίος φύλαγε τον Άδη. Ο σκύλος αυτός με τα 3 κεφάλια, νικήθηκε από τον Ηρακλή (12ος άθλος) και τον παρουσίασε στον Ευρυσθέα. Ο εγγονός του Αχιλλέα , Μολοσσός, έκλεψε τον Κέρβερο και αναπαρήγαγε τον σκύλο.Κατά τον Πυθαγόρα «τα ζώα έχουν το προνόμιο να μοιράζονται μαζί μας το δικαίωμα στη ψυχή» έτσι καταλαβαίνουμε το πόσο περίοπτη θέση είχαν τα ζώα και ειδικότερα τα σκυλιά στην αρχαία Ελλάδα. Ο σκύλος απεικονίστηκε σε αγγεία και σε γλυπτά, αναφέρθηκε σε κωμωδία του Αριστοφάνη και σε εγχειρίδια κυνηγιού, υπήρξε έμπνευση για τη δημιουργία φιλοσοφικής σχολής, χρησιμοποιήθηκε ως σύντροφος, πολεμιστής, για κυνήγι, συνδαιτυμόνας στα γεύματα ενώ πολλές φορές ακολούθησε το κύριο του ακόμα και στο θάνατο.

Οι αναφορές σε μυθικά κυνόμορφα πλάσματα αμέτρητες, οι πιο διαδεδομένες είναι αυτές του κέρβερου του Αλκίνοος και του Άργου. Ο κέρβερος ήταν το σκυλί του Άδη, του Θεού του κάτω κόσμου, που δεν επέτρεπε στις ψυχές των νεκρών να φύγουν, ούτε άφηνε τους θνητούς να περάσουν τις πύλες του κόσμου του θανάτου και να διαταράξουν την νεκρική γαλήνη. Δεν ήταν όμως ένας απλό σκύλος φύλακας.

Μπορεί να είχε την μορφή, μέχρι ένα σημείο και την αφοσίωση ενός σκύλου, ήταν όμως ένα φοβερό τέρας. Κάποιες πηγές τον περιγράφουν σαν τσοπανόσκυλο που χαρωπά καλόπιανε τους νεκρούς ώστε να περάσουν τις πύλες του Άδη. Μετά όμως τους κατασπάραζε αν προσπαθούσαν να φύγουν. Άλλοτε τον παρίσταναν με τρία κεφάλια και με φίδια για ουρά. Σαν αδέρφια του Κέρβερου εικάζονται ο Όρθος, η Λερναία Ύδρα, η Χίμαιρα, η Σκύλλα και το Λιοντάρι της Νεμαίας.

Ο ανίκητος Κέρβερος νικήθηκε μόνο μια φορά, από τον Ηρακλή που τον έφερε στον βασιλιά Ευρυσθέα σαν έναν από τους άθλους του. Η όψη του Κέρβερου όμως φόβισε τον βασιλιά που διέταξε τον Ηρακλή να τον πάει πίσω, στον Άδη. Επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζει η αναφορά σε μηχανικούς σκύλους που είχαν σταλεί να προστατέψουν το παλάτι του Αλκίνοου. Οι Θεοί ήταν ιδιαίτερα ευχαριστημένοι με τον βασιλιά Αλκίνοο και μέσω της τέχνης του Ήφαιστου, του χάρισαν χρυσούς και ασημένιους, αθάνατους και πανίσχυρους μηχανικούς σκύλους για την προστασία του παλατιού του.

Τέλος ο μύθος του Άργου του σκύλου του Οδυσσέα σύμφωνα με τον όμηρο αποτελεί τον πιο συγκινητικό και ακριβή , για την πίστη των σκύλων , μύθο. Στην οδύσσεια αναφέρεται η συνάντηση του Οδυσσέα με τον Άργο με αυτόν τον διάλογο: «Eύμαιε, τι παράξενο· τέτοιο σκυλί μες στις κοπριές να σέρνεται. Φαίνεται η καλή του ράτσα. Δεν ξέρω ωστόσο και γι’ αυτό ρωτώ· εξόν από την ομορφιά, ήταν και γρήγορο στο τρέξιμο; Ή μήπως έτσι, σαν τους άλλους σκύλους που τριγυρίζουν στα τραπέζια των αντρών, και τους κρατούν οι άρχοντες μόνο για το καμάρι τους;»

Kαι τότε, Eύμαιε χοιροβοσκέ, πήρες ξανά τον λόγο κι αποκρίθηκες: «Ω ναι, ετούτο το σκυλί σ’ αυτόν ανήκει που αφανίστηκε πέρα στα ξένα. Aν είχε ακόμη το σκαρί, αν είχε και την αντοχή, όπως ο Οδυσσέας το άφησε, μισεύοντας στην Tροία, βλέποντας θα το θαύμαζες και για τη γρηγοράδα και για την αλκή του· που κυνηγώντας, δεν του ξέφευγε κανένα αγρίμι, βαθιά χωμένο στο δάσος το βαθύ – ξεχώριζε πατώντας πάνω στα πατήματά του. Tώρα το πλάκωσε η μιζέρια, αφότου χάθηκε το αφεντικό του μακριά από την πατρίδα του, κι αδιάφορες οι δούλες αφρόντιστο το αφήνουν. Ξέρεις, οι δούλοι, σαν τους λείψει το κουμάντο των αρχόντων, δεν θέλουν πια να κάνουν τη στρωτή δουλειά τους. Γιατί κι ο Δίας, που το μάτι του βλέπει παντού, κόβει του ανθρώπου τη μισή αρετή, απ’ τη στιγμή που θα τον βρεί η μέρα της σκλαβιάς.»

Mιλώντας πια προχώρησε στα ωραία δώματα, και πέρασε στην αίθουσα με τους περήφανους μνηστήρες. Αυτοστιγμεί τον Άργο σκέπασε η μαύρη μοίρα του θανάτου, αφού τα μάτια του είδαν ξανά, είκοσι χρόνια περασμένα, τον Οδυσσέα.

Το πόσο σημαντικός ήταν ο σκύλος για τους Αρχαίους Έλληνες, μας το δείχνει το γεγονός ότι τον τοποθέτησαν ακόμα και στο σύμπαν, αστερισμός του κυνός. Ο Μέγας Κύων  είναι αστερισμός που σημειώθηκε πρώτη φορά στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο.  Λέγεται ότι αναπαριστά έναν από τους σκύλους που ακολουθούν τον κυνηγό Ωρίωνα. Πέρα από τον μύθο όμως ο σκύλος υπήρχε στην καθημερινή ζωή των Αρχαίων Ελλήνων. Ο γνωστός σε όλους φιλόσοφος Διογένης, είχε συντροφιά του έναν σκύλο. Οι φιλόσοφοι που γύριζαν στους δρόμους, ζούσαν σε πιθάρια ή βράχους και μιμούνταν την ζωή των σκύλων (Κυνικοί φιλόσοφοι).

Επίσης ο μέγιστος των Ελλήνων, Αλέξανδρος ήταν κυνόφιλος.  Μαθητής του Αριστοτέλη, ο Μέγας Αλέξανδρος από μικρή ηλικία είχε μια θηλυκή σκυλίτσα όσο ήταν στην Πέλλα και αργότερα αγόρασε έναν αρσενικό σκύλο (Ινδικός Κύων) ονόματι Περίττα. Ο πιστός αυτός σκύλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, συνόδευε τον βασιλιά στις μάχες και στην μνήμη του ίδρυσε μια πόλη στην Ινδία με το όνομα του σκύλου του Περίττα. Ήταν ο σκύλος που δάγκωσε τον ελέφαντα που επιτέθηκε στον Μ. Αλέξανδρο, βοηθώντας έτσι τον βασιλιά στην μάχη εναντίον των Περσών και του Δαρείου του 3ου   Ο Μέγας Αλέξανδρος άλλωστε θέσπισε και νόμο για τη προστασία των ζώων. 

Εν κατακλείδι, αν παρατηρήσουμε τα ήθη τα έθιμα και τις παραδώσεις των αρχαίων Ελλήνων θα δούμε την αγάπη και την αρμονία ,με την οποία ζούσαν, με την φύση και τα πλάσματα της. Ειδικότερα τα σκυλιά, για μένα αντικατοπτρίζουν τον ‘’αιώνιο φίλο’’ του Έλληνος που παραμένει πιστός σε αυτόν στο πέρασμα του χρόνου και τον βοηθάει να αντιπαρέρχεται την αέναη μάχη της επιβίωσης!

Θεόδωρος Βουλδής

Διαβάστε περισσότερα: http://www.xryshaygh.com/enimerosi/view/h-thesh-tou-skulou-sthn-archaia-ellada#ixzz4BowagoH9